Moin Humanist

थोरो हा नाव मी पूर्वी कोठेतरी वाचलं आणि ऐकलं होतं. तेव्हापासूनच मला त्यांच्या बाबतीत वाचायचं होत आणि खूप खूप जाणून घ्यायचं होत..मी त्यांच्या साहित्याचा शोध घ्यायला सुरुवात केली पण त्यांच सर्व साहित्य हा इंग्रजी भाषेत उपलब्ध असल्याने मी निराश झालो होतो कारण मला विशेष हे मराठीत हवे होते.अशातच मला १९६५ साली त्यांच्या ‘वॉल्डन’ या पुस्तकाचा दुर्गा भागवत मॅम यांनी केलेल्या ‘वॉल्डनकाठी विचारविहार’ या नावाच्या अनुवादाबद्दल माहिती मिळाली.मी हे पुस्तक खूप शोधलं पण कोठेही मिळालं नाही..यामुळे मी काही इंटरनेट वर उपलब्ध असणारे काही आर्टिकल्स वाचले तर युट्युबर उपलब्ध असलेले काही व्हिडिओस बघितले पण हवी तेवढी माहिती मला काही मिळाली नाही.अशातच मागच्या वर्षी जुलै महिन्यात फेसबुकवर Vishal दादाची थोरोबद्दल एक अप्रतिम आणि शानदार पोस्ट बघितली.त्या पोस्टमध्ये थोरोचे एकंदरीत जे विचार ऍड केले होते ते वाचून तर मी कमालीचा आनंदीत झालो मी ती पोस्ट सेव सुद्धा करून ठेवली.आणि येथूनच काही काळासाठी तरी माझ्या डोक्यातून Exit केलेल्या थोरोने माझ्या आयुष्यात पुन्हा एकदा शानदार Entry केली.मी पुन्हा दुर्गा भागवत यांच्या पुस्...

दिवसागणिक जसे आजकाल भयानक दिवस येत आहे त्यामुळे कधीकधी आयुष्यात काहीच रोमांचित राहिलेले नाही असे विचार मनात दाटून येत आहेत..कोरोना,लॉकडाउन आणि वाढत्या मेहंगाईने सामान्य मानसाचं कंबरड मोडलं आहे..जनमानसात नैराश्य वाढलेलं आहे त्यामुळे कधीकधी जगायचं नेमकं कसं ?? हा प्रश्न मनात येऊन जातो..शहर,समाज सर्व सोडून दूर जंगलात कोठेतरी निसर्ग,प्राणी आणि पुस्तकांच्या सानिध्यात निघून जावं असं वाटायला लागते..बालपणापासूनच जेव्हापासून दूरदर्शनवर मोगलीची जंगल बुक ही Animated सिरीयल येत होती तेव्हापासूनच मला जंगल,प्राणी,पक्षी,झाडं-झुडपांची आणि त्यांच्या सानिध्यात राहायची आवड लागलेली आहे.पुढे जसजसे मी गौतम बुद्ध अभ्यासले,गुरू थोरो लिखित वॉल्डन वाचलं तेव्हा पासून तर माझी ही आवड खूप म्हणजे खूपच वाढली आहे..माझं नेहमीच एक स्वप्न आहे की आयुष्याच्या एका स्टेज नंतर सर्व काही सोडून एखाद्या छोट्याश्या खेड्यात लांब एक छोटीशी जमीन घेऊन तेथे एक छोटंसं घर बांधायचं आणि आयुष्यात संग्रही केलेले सर्व पुस्तके घेऊन तेथे वास्तव्याला जायचं..तेथे अनेक झाडे लावून त्यांचं संगोपन करायचं.शेकडो मांजरी, कुत्रे,बकऱ्या,कोंबड्या पाळायच्य...

काही दिवसांपूर्वी मी एक पुस्तक वाचलं आणि ते वाचून खूप प्रभावित झालो.ते पुस्तक मी अनेक लेकरांना वाचून दाखवलं त्यामधील उत्कृष्ट गोष्टी सांगितल्या आणि त्या अनेक लेकरांना आवडल्या हे विशेष.त्या पुस्तकाच्या ५ प्रति मागवून मी चार प्रति वेगवेगळ्या समाजातील ४ मुलांना सप्रेम भेट म्हणून सुद्धा दिल्या.त्यामुळे अनेक दिवसांपासून त्याबद्दल लिहायचं होत पण मी आजच्या दिवसाचीच वाट बघत होतो..आज विशेष बौद्ध पौर्णिमा निमित्त त्या छोटेखानी पुस्तकाबद्दल माझ्या मनातील दोन शब्द लिहितोय...ते पुस्तक म्हणजे सागर शिंगणे लिखित "बुद्धांच्या संस्कारक्षम गोष्टी (सचित्र) हे ५६ पृष्ठसंख्या असलेलं पुस्तक होय.. 444 या पुस्तकात डॉ.आ.ह साळुंखे लिखित "सर्वोत्तम भूमिपुत्र गौतम बुद्ध "या ग्रंथातील निवडक व संस्कारक्षम ११ गोष्टींचे संपादन केलेले आहे.. या ११ अकरा निवडक गोष्टीतून आपल्याला तथागत बुद्धांचे विचार समजतात.प्रत्येक गोष्टींतून काहीतरी उत्कृष्ट शिकवण मिळते..बुद्धांचे उपदेश,त्यांच्या जीवन चरित्रातील वेगवेगळ्या गोष्टींवर अनेक पुस्तके प्रकाशित झाली असताना या पुस्तकाची गरज का पडली त्यावर लेखक म्हणतात...

   १७ जून २०२० रोजी संध्याकाळी ही कादंबरी मला येऊन मिळाली..आणि लगेच ७ वाजेपासून मी बाकी काम बाजूला सोडून ही कादंबरी वाचायला सुरुवात केली आणि २१ जून २०२० रोजी दुपारी या अप्रतिम कादंबरीचा माझा एक विलक्षण व रोचक प्रवास समाप्त झाला...डॉ.प्रकाश कोयाडे सर लिखित या कादंबरीबद्दल तसे तर माझ्याजवळ काही शब्दच नाही पण इतरांना सुद्धा या ग्रेट कादंबरी बद्दल माहिती व्हावी यामुळेच आज मी मागील वर्षी लिहलेले माझं अनुभव येथे शेअर करतोय...एकंदरीत ही कादंबरी माझ्या मनात घर करून गेलेली आहे आणि मी यामध्येच सध्या हरवलेलो आहे.. कधी कधी कसं एखाद्या चित्रपट अथवा पुस्तकाचा हँगओव्हर काही दिवस आपल्या मनातून उतरत नाही, आपण त्यामध्ये एकदमच हरवून जातो ही कादंबरी त्यातुनच एक आहे..जी वाचून समाप्त झाल्यावर सुद्धा आपला पिच्छा सोडत नाही.आपल्या हृदय व मनावर ताबा घेते।।कादंबरीतील एकएक पात्र आपल्या हृदयात घर करून जातो.(रवि, आदित्य,प्रियल,प्रशिक,अजित माने,ज्योती,रामचंद्रन आणि चंद्रकांत मोरे) आपण एखाद्या पात्राला स्वतःशीच रिलेट करत जातो जणू तो पात्र आपणच आहोत कधी त्या पात्राला काय झालं तर आपल्याला स्वतःलाच ...

शरद तांदळे सर लिखित #रावण_राजा_राक्षसांचा ही कादंबरीचे वाचन तीन दिवसांपूर्वी संपले...या कादंबरीत मी एवढा गुंतलो होतो की त्याचा Hangover अजूनही जरासा सुद्धा उतरलेला नाही...मी रावणाच्या त्या काळात जगतोय अस मला वाटत आहे आणि याचं कारण लेखकाचं एकदम सोप्या आणि स्पष्ट भाषेत केलेलं उत्कृष्ट लिखाण जो वाचल्यावर आपण या कादंबरीत हरवुन गेल्या शिवाय राहत नाही...म्हणूनच मी आज ३ दिवसानंतर या कादंबरीबद्दल माझा अनुभव लिहितोय त्यामुळे नक्कीच वाचा !! प्रकाश सरांच्या #प्रतिपश्चंद्र या जबरदस्त कादंबरीच्या नंतर मी पुन्हा एक भन्नाट/जबरदस्त कादंबरीच्या शोधात होतो एवढ्यातच मला या कादंबरीची आठवण झाली जी मला अनेक दिवसांपासून वाचायची होतीच म्हणून लगेच ऑर्डर केली आणि मिळताच लगेच वाचायला सुरुवात केली...कारण काही महिन्यांपूर्वी वाल्मिकी रामायण वाचल्यापासून मला श्रीराम व रावणाच्या बाबतीत जाणून घ्यायची इच्छा होती आणि यामुळेच मी श्री रामचंद्रांच्या बाबतीत बऱ्याच पैकी माहिती घेतली सुद्धा..श्री रामाच्या बद्दल सार लिखाण झालेलं आहे,चित्रपट व टीव्ही सिरीज मधून सुद्धा त्यांच्या जीवनचरित्रावर प्रकाश टाकण्यात आलेला आहे...आणि या...

महात्मा गांधी म्हटल्यावर नजरेसमोर येतो तो एक वृद्ध गोल चष्मा घालून हसणारा म्हतारा ज्याची भेट रोज कोठे ना कोठे होत असते..कधी एखाद्या पुस्तकात तर कधी एकाद्या चौकाच्या पुतळ्यात बाकी चलनी नोटांवर तर रोज होतेच आणि आज तो त्या नोटांपर्यतच मर्यादित आहे की काय ??अशी एक शंका येते !!कारण गांधीजी बद्दल सध्या जो द्वेष/तिरस्कार वाढलेला आहे तो खरंच विचार करायला भाग पाडणारा आहे..गांधीजींचे जेवढे अनुयायी होते तेवढेच त्यांचे विरोधक सुद्धा आहे..कोणीही त्यांच्यावर काहीही बोलून /त्यांना शिव्या देऊन तोंडसुख घेऊ शकतो कारण या होणाऱ्या विरोधाच्या विरोधात बोलायला त्यांच्या मागे कोणताही एक विशेष समाज किंवा जात उभी राहत नाही.गांधी हे कोणत्याही समाज/जातीचे नसून ते पूर्ण देशाचे आहेत किंवा मग ते कोणाचेच नाही.. ज्या गांधीला संपूर्ण विश्व मानतो,ज्या व्यक्तीपासून अल्बर्ट आईन्स्टाईन,नेल्सन मंडेला,मार्टिन ल्युथर किंग ज्युनियर,बराक ओबामा ,स्टिव्ह जॉब्स सारखे दिगग्ज प्रेरित होतात, ज्याच्यावर सर्वात जास्त पुस्तके लिहली गेलेली असून अनेक देशात त्यांचे पुतळे उभारलेले आहेत त्यांच्या सन्मानार्थ टपालांची जेवढी तिकिटे निघाली आहेत ...

आजकाल पुस्तके ही खूप महाग झालेली आहे,चांगली पुस्तके वाचायची असल्यास चांगली रक्कम मोजावी लागते.पण मला नेहमी स्वतःच्या मालकीचीच पुस्तके वाचावीसी वाटते आणि एकदा वाचलेले पुस्तक स्वतःपासून दूर करावेसे वाटत नाही यामुळे मी शक्यतोर पुस्तके विकत घेऊनच वाचतो.आता विद्यार्थी दशेत असल्याने पैशासाठी सध्यातरी वडिलांवरच मी अवलंबून आहे.मला कोणतेही पुस्तक विकत घेण्यासाठी ते कधीही मनाई करत नाही ते जरी अशिक्षित असले तरीही त्यांना वाचनाची किंमत चांगल्याप्रकारे ठाऊक आहे.मी काही महिन्यांपूर्वी सरळ सरळ पुस्तकांच्यासाठी वडिलांना पैसे मागायचो आणि एकंदरीत ४-५ हजार रुपयांची पुस्तके खरेदी करायचो.असे करत करतच माझ्याजवळ एक मोठा पुस्तकांचा संग्रह /खजिना जमा झाला आणि माझं वाचन वाढतच गेलं..काही दिवसांनी मी आता वडिलांच्या कडून पुस्तकांच्या साठी पैसे  घेणे बंद केले आणि स्वतःचा वयक्तिक खर्च कमी करून पुस्तकासाठी पैशाची सेविंग करायला सुरुवात केली.यासाठी मी एक वेगळं गुल्लक बनवलं आणि २,५,१० -५० जे मिळेल ते जमा करायला सुरुवात केली. रोज मला वडिलांच्या कडून खर्च साठी १०० रु मिळत असतात मी यामधूनच २५ रु रोज जमा करायला सुरुवात ...

मी जेवढी प्रशंसा या पुस्तकाची ऐकली,वाचली असेल तेवढी कदाचितच कोणत्याही दुसऱ्या पुस्तकाची ऐकली नसेल..वीणा गवाणकर लिखित एक होता कार्व्हर हे पुस्तक वाचायलाच हव्या अश्या काही पुस्तकाच्या यादीत नेहमी अग्रणी असते..यामुळेच काही महिन्यांपूर्वी मी हे पुस्तक वाचून समाप्त केलं आणि जेवढं सुद्धा याबद्दल ऐकलं होतं तेवढं कमीच होत याची प्रचिती मला आली. एक होता कार्व्हरचा प्रवास हा खरंच खूपच प्रेरणादायी आणि खूप काही शिकवून जाणारा होता..आपल्या जीवनाला एक नवीन दिशा देणाऱ्या या पुस्तकाबद्दल बोलावे,लिहावे तेवढे कमीच आहे..अनेक दिवसांपासून हे पुस्तक माझ्या संग्रही असून सुद्धा मी हे इतक्या उशिरा वाचलं याचं मला अक्षरशः दुःख झालं.. काही पुस्तके अशी असतात ना जी एकंदरीत आपल्या जीवनावर प्रभाव टाकून आयुष्याकडे बघण्याचा आपला दृष्टिकोन बदलत असतात तशाच एका पुस्तकापैकी एक हे पुस्तक...हे पुस्तक आपल्याला आपल्या आयुष्याकडे बघण्याचं एक नवीन दृष्टिकोन देऊन खूप काही नवीन शिकवून जाते जी शिकवण आपल्या आयुष्यात खूप महत्वाची भूमिका बजावणारी असते..आपल्या आयुष्यातील समस्या,दुःख हे किती फुटकळ आहेत याची प्रचिती आपल्याला हे पुस्तक वाचू...

डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर २००० साली प्रदर्शित झालेला जब्बार पटेल दिगदर्शीत व दक्षिण अभिनेता मामुट्टी अभिनित हा चित्रपट माझा सर्वांत आवडता चित्रपट असून माझ्या आयुष्यात एक मैलाचा दगड ठरलेला आहे..या चित्रपटपासूनच मला पुढे शिक्षण कायम ठेवण्याची प्रेरणा मिळाली.सातवीत असताना सर्वप्रथम दूरदर्शन चॅनेलवर मी हा चित्रपट बघितला होता आणि तेव्हापासून आजपर्यंत किती वेळा बघितला असेल याचा नेम नाही.मला आवडलेल्या बायोपिक चित्रपटात हा चित्रपट सर्वात वरच्या स्थानावर येतो.बाबासाहेबांच्या आयुष्यावर तसे तर अनेक चित्रपट आणि मालिका निघालेल्या आहेत पण या चित्रपटाची काही बातच वेगळी आहे.मूळ इंग्रजी भाषेत असलेल्या या चित्रपटाचे अनेक भाषेत डबिंग झालेले आहेत ..(इंग्रजी व हिंदी व्यक्तिक्त मराठी, तमिळ, तेलुगू, पंजाबी, बंगाली, उडिया व गुजरात ) या चित्रपटासाठी सामाजिक न्याय मंत्रालय भारत सरकार आणि महाराष्ट्र शासन यांनी ८.९५ कोटी रुपये अर्थसहाय्य दिले होते.२००२ साली या चित्रपटाला ३ राष्ट्रीय पुरस्कार मिळालेले होते  Best feature film in English,Best Actor - Mammootty,Best Art Direction - Nitin Chandrakant Desai.. ...

मला अनेक जण विचारतात की तु वेगवेगळ्या पुस्तकांचे वाचन कश्याप्रकारे करतो ??वाचलेलं ध्यानात कसे ठेवतो ??तुझ्या वाचनाचा वेग किती ??एका दिवसांत किती पृष्ठ वाचून समाप्त करतो ??वाचून त्याचे विश्लेषण कसे करतो ?? पुस्तक वाचताना नोट्स काढतो का ??अभ्यासातून वेळ कसा मिळतो ?? पुस्तक वाचल्यानंतर काय होते किंवा त्याचे फायदे काय ?? वगैरे इत्यादी काही प्रश्नांची उत्तरे मी या लेखात द्यायचं प्रयत्न करतो... ✍️ मी पुस्तके का व कशासाठी वाचतो ??  १)जसे गाडी पेट्रोल, मोबाईल चार्जिंग,मनुष्य अन्न/पाणी/हवे शिवाय चालत नाही त्याच प्रकारे माझा मेंदू वाचनाशिवाय चालत नाही यामुळे मेंदूला चालना देण्यासाठी मी वाचत असतो.. २)वेगवेगळ्या लेखकांचे भिन्न भिन्न विषय/मुद्द्यांवर त्यांचे अनुभव/विचार जाणून घेऊन स्वतःच एक मत बनवण्यासाठी मी वाचत असतो. ३)एका जागी बसूनच जग फिरण्यासाठी मी वाचत असतो, ४)मनातील/मेंदूतील घाण विचार बाहेर पडून चांगले विचार मेंदूत घर करून बसावे यासाठी मी वाचत असतो, ५)जगात/देशात वाढत चाललेल्या स्पर्धेत टिकून राहण्यासाठी मी वाचत असतो. ६)जगात जेवढे यशस्वी व्यक्ती आहेत ते एक चांगले वाचक आहे यामु...

आपण दररोज वेगवेगळ्या पुस्तक आणि कादंबऱ्याबद्दल तर नेहमीच बोलतो,लिहितो,चर्चा करतो आणि वाचतो पण कधी तेवढं पुस्तक लिहणाऱ्या त्या लेखकांबद्दल लिहीत नाही किंवा जाणून घ्यायचं प्रयत्न करत नाही... पुस्तकांसोबत ते पुस्तक लिहणारा लेखक सुद्धा तेवढाच महत्वपूर्ण दुवा असतो कारण त्याने केलेला अभ्यास आणि अनुभवलेला अनुभव तर आपण वाचत असतो.त्यामुळे आपण वेगवेगळ्या पुस्तक, कादंबरी बद्दल जाणून घेत असतानाच मध्ये मध्ये काही वेगवेगळ्या नवीन लेखकांच्या बद्दल सुद्धा जाणून घेत जाऊ...तर चला सुरुवात करूया  सेपियन्स, होमो डेअस आणि २१ व्या शतकासाठी २१ धडे इत्यादी आंतरराष्ट्रीय बेस्ट सेलर पुस्तकांचे लेखक युवाल नोआ हरारी बद्दल.. जेव्हा पासून मी सेपियन्स हे पुस्तक वाचून समाप्त केलं तेव्हापासून या माणसाचं एकंदरीत मी फॅनच झालो आहे..तेव्हापासूनच या माणसाबद्दल माहिती मिळवायला सुरवात केली आणि जसं जसं यांच्या बद्दल वाचत गेलो तसतस या माणसाच्या ज्ञानाच्या प्रेमात पडत गेलो.. युवाल नोवा हरारी यांचा जन्म २४ फेब्रुवारी,१९७६ रोजी इजराईल या देशात एका यहुदी कुटुंबात झाला..युवाल हरारी हे समलैंगिक (Gay) असून ते त्यांच्या...

आज अविनाश थोरात लिखित #अजित_डोवाल हे १२० पृष्ठसंख्या असलेले हे पुस्तक एकाच बैठकीत वाचून काढले..सध्या देशाचे "राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार" असलेले #अजित_डोवाल यांनी देशासाठी बजावलेल्या कामगिरीचा आढावा या पुस्तकात घेण्यात आला आहे.अजित सरांचा आयपीएस अधिकारी,गुप्तहेर आणि त्यानंतर राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार बनण्यापर्यतचा प्रवास प्रेरणादायी व रोचक आहे..पुस्तक वाचल्यावर आपल्याला आपल्या देशांतर्गत चालत असलेल्या अनेक गोष्टींची माहिती मिळते जी वाचून आपण थक्क होतो.पुस्तकात त्यांचा जीवनचरित्र दिलेला नसून त्यांच्या महत्वपूर्ण कामगिरीवरच प्रकाश टाकलेला आहे कारण अजित डोवाल यांच्या बद्दल खूपच कमी जणांना माहिती आहे..उरी चित्रपटात अजित डोवाल यांची भूमिका परेश रावल यांनी निभावली होती तेव्हापासूनच सामान्य माणसांना यांच्याबद्दल थोडी माहिती व्हायला सुरुवात झाली..उरी चा बदला घेण्यासाठी केलेली सर्जिकल स्ट्राईक असो किंवा पुलवामाचा बदला घेण्यासाठी करण्यात आलेली एयर स्ट्राईक असो या मागे अजित डोवाल यांचा महत्वपूर्ण योगदान होता..पण अजित डोवाल फक्त सर्जिकल व एअर स्ट्राईक पुरतेचं मर्यादित नसून त्यांनी अनेक ज...

मराठी साहित्यात अण्णाभाऊ साठे तर हिंदी साहित्यात मुंशी प्रेमचंद हे माझे खुप खूप आवडते व्यक्तिमत्त्व...मला यांनी लिहलेलं सर्वकाही वाचायचं आहे..आजपर्यंत जेवढं सुद्धा वाचलं असून ते तेवढं यांच्या प्रेमात पडत गेलो..आज मी या लेखात मुंशी प्रेमचंद लिखित करबला या पुस्तकाचं परिचय करून देत आहे जे तुम्ही नक्कीच वाचायला हवे..😊  करबला हे पुस्तक हजरत इमाम हुसैन व त्यांच्या ७२ सहकाऱ्यांच्या करबला (इराक)येथे झालेल्या युद्ध/ शहादतीवर आधारित आहे..मुंशी प्रेमचंद यांच्या लिखाण,साहित्याबद्दल लिहायचं काही कामच नाही कारण ते शानदार जबरदस्त जिंदाबादच आहे...या १५८ पृष्ठसंख्या असलेल्या पुस्तकांत लेखकांनी खूपच सुंदररीत्या करबला येथे घडलेला रोमांचकारी व दुःखद इतिहास मांडलेला आहे..एकदा हे पुस्तक वाचायला घेतल तर वाचून पूर्ण केल्या शिवाय मात्र खाली ठेवल्या जात नाही एवढं मात्र नक्की...हजरत इमाम हुसैन यांचा दुःखद,रक्तरंजीत प्रवास,त्यांना त्यांच्या सहकार्यांनीच दिलेला धोका,त्यांची यजीदापुढे न झुकण्याची जिद्द व शेवटी २ दिवस तहानेने व्याकुळ झालेले हजरत इमाम हुसेन व त्यांचे सहकारी व अशातच युद्ध आणि शहिदी....एकूणच पुस्त...

मी एकंदरीत ७ वीच्या द्वितीय सत्रापासून अभ्यासाला सुरुवात केली.यापूर्वी माझ्या आयुष्याची गाडी ही काळोखाच्या दिशेने जात होती एकंदरीत माझा काहीच खरं नव्हतं,शाळेत जाण्याच्या नावावरच माझ्या अंगावर काटा यायचा बाकी अभ्यास/वाचन तर खूप लांबची गोष्ट होती.(इत्यादी तुम्हाला माहिती आहेच) इयत्ता पाचवी पासून न्यूनगंडाने माझी गाडी जी घसरली ती सलग अडीच वर्षे घसरलेलीच होती.या अडीच वर्षात मी फक्त आणि जुगार खेळलो,दिवसभर शेतात व गावाच्या नदीवरच पडलेलो असायचो.माझ्या आयुष्याचे अडीच वर्षे असेच गेले आणि एकूण या अडीच वर्षानंतर दिवाळीच्या सुट्टीत प्रत्येकाच्या आयुष्यात येतो तसाच माझ्या आयुष्यात एक लाईफ चेंजिंग मुमेंट किंवा प्रसंग आला आणि येथूनच मी पूर्णपणे बदललो. तो प्रसंग म्हणजेच डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवनचरित्रावरील जब्बार पटेल यांनी दिगदर्शीत केलेला चित्रपट बघणे.हा चित्रपट माझ्या आयुष्याला कलाटणी देणारा चित्रपट बनला आणि हा चित्रपट बघून मी एकंदरीत बदललो किंवा सुधारलो..माझी आणि डॉ.बाबासाहेबांची ही पहिलीच मानसिकरीत्या भेट होती या आधी मला समजलेले आंबेडकर फक्त आणि फक्त जय भीम वाल्यांच्या पूर्तच मर्यादित होत...

आज प्रबोधनकार ठाकरे लिखित देवळांचा धर्म आणि धर्मांची देवळे हे छोटेखानी २४ पृष्ठसंख्या असलेलं पुस्तक एका बैठकीत ३ ऱ्यांदा वाचलं...२-३ वर्षांपूर्वी जेव्हा प्रथमच वाचलं होतं तेव्हा अक्षरशः काहीच समजलं नव्हतं सर्व एकंदरीत डोक्यावरून गेलं होतं कारण पुस्तक जरी मराठीमध्ये असले तरी पुस्तकातील भाषा ही किचकट आहे व काही असे शब्दार्थ पुस्तकात आहे त्याचे अर्थ कळणे थोडे कठीण आहे व तेव्हा वैचारिक पातळी प्रगल्भ सुद्धा नव्हती..पण आज जेव्हा हे पुस्तक एकदा पुन्हा वाचलं तेव्हा यातून खूप काही नवीन उमजल/समजलं,खूप नवीन शिकायला मिळाले...हे पुस्तक जरी छोटेखानी असली तरीही यातून मिळणारी माहिती ही खूप मोठी आहे प्रत्येक वैचारिक मित्रांनी वाचायलाच हवे असे हे एक क्रांतिकारी पुस्तक आहे... पुस्तकांवर टिका/टिप्पणी होऊ शकते याचा काहीजणांकडून विरोध सुद्धा होऊ शकतो पण यामध्ये सांगितलेले मुद्दे,विचारलेले/उपस्थित केलेले प्रश्न कोणीही तर्कसंगत देऊच शकत नाही एवढं मात्र नक्की... प्रबोधनकार ठाकरेंनी विद्रोही व कठोर भाषेत खूपच तार्किक पद्धतीने देवळांच्या इतिहासापासून तर आजपर्यंत या देवळांचा फायदा कोणत्या एकाच विशेष वर्गाला मिळत ...