उपरा 💜

लक्ष्मण माने लिखित उपरा हे दलित साहित्यात मोडणारे हृदयस्पर्शी पुस्तक जेव्हा दुसऱ्यांदा वाचलं तेव्हा हे पुस्तक पुन्हा नव्याने उमजले...काही अशा भयानक बाबी लक्षात आल्या ज्या पहिल्या वाचनात आल्या नव्हत्या..

शेकडो वर्षे बिऱ्हाड आपल्या पाठीवर घेऊन पोटासाठी गावोगावी फिरणाऱ्या मंडळीच दुःख आणि त्यांच्या समस्या आपल्या समोर या पुस्तकांमधून येत असतात...लेखकांनी अनेक गोष्टींवर भाष्य केलेलं आहे..जात-धर्म,जातीवाद,अंधश्रद्धा,रूढी-परंपरा,उच-नीच,गरिबी,आंतरजातीय विवाह,महिलांसोबत आपली वागणूक ,जात-पंचायती मधी चालणारे ते न्यायनिवाडे इत्यादी ..हे पुस्तक वाचत असताना माझे किती वेळा डोळे पाणावले असतील हे मी शब्दात सांगू शकत नाही .पुस्तक वाचत असताना आपल्या मनामध्ये खूप वेदना होत असतात समाजाची चिड येते आणि समाजाकडे बघण्याचा एकंदरीत दृष्टिकोन बदलतो..वाचत असताना आपण सुद्धा याचाच एक भाग आहोत आणि या लोकांकडे कानाडोळा करून चालणार नाही याची प्रचिती मला आली.आज जरी एवढी भयानक परिस्थिती नसली तरीही जेव्हा सुद्धा पाठीवर आपला बिऱ्हाड घेऊन फिरणारी ही लोकं मला दिसतील तेव्हा त्यांच्याकडे बघण्याचा माझा दृष्टिकोन पूर्णपणे बदलेला असेल.

 पुस्तकात आपल्या समाजात नेहमी चालणाऱ्या काही अशा गोष्टींवर भाष्य केले आहे जे वाचून आपण विचारात गुंतत जातो.जेव्हा लेखक व्याजाने कर्ज घेऊन नवसासाठी कोंबडे, बकरे कापण्याच ज्याप्रकारे वर्णन करतात तेव्हा तर आपल्याला या प्रकाराचा किळस येतो...आपल्याच समाजाची दुसरी बाजू आपल्याला या पुस्तकांमधून अवगत होत जाते..उकांड्यावर तीन दगडाच्या चुलीवर मांडलेला तो संसार,दिवसभर गाढवामागं फिरणे,बा च दारू पिऊन आई ला मारणे,धान्य साठवण्यासाठी ची कनगी बनवण्याचं कार्य तो सुद्धा  लोकांच्या शेतातून चोरून आणलेल्या फोकीने(हे वाचून मला फँड्री चित्रपटातील जब्याच्या कुटुंबाची आठवण आली),लग्न कार्यात खांदे दुखोस्तर ढोलकी वाजविणे व उंकड्यावर वेगळ्या पंगतीत जेवणे, कधीकधी २-३ दिवस उपाशीच राहणे,घरं दार सोडून पोटासाठी वर्षभर भटकायचं आणि दसऱ्याला किंवा चैत्रीला घरी यायचं व कर्ज घेऊन तो अंधश्रद्देपोटी केलेलं नवस फेडायचं,आंतरजातीय विवाह केल्याने लेखकाच्या कुटुंबातील लोकांना वाडीत टाकणे,लग्न केल्यावर लेखकाचे व त्यांच्या पत्नीचे होणारे बेहाल इत्यादी प्रसंग वाचताना अंगावर काटा येतो..

"दुनिया मे कितना गम हैं,
मेरा गम कितना कम हैं !!

हा कडवा माझ्या मेंदूत सारखा गिरक्या घालत होता.

दारिद्रय आणि उपेक्षित लोकांच जीवन आपल्याला या पुस्तकातून कळतो.त्यांच्या कडे बघण्याचा आपला नजरिया बदलतो.त्यांच्याबद्दल आपुलकी निर्माण होते.एवढी या पुस्तकाच्या लिखाणात ताकद आहे.
हे पुस्तक वाचल्यानंतर मला माझ्या आयुष्यातील सर्व समस्या खूपच क्षुल्लक व कमी वाटू लागल्या आहेत..

सर्वांनी एकदा नक्कीच वाचा...🙏

©️ Moin Humanist ✍️

टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

थोडं मनातलं ♥️

इमेज
आयुष्यात आजपर्यंत फक्त एकाच वेळी  तुटून पडलो त्याबद्दल व्यक्त व्हावं वाटलं.🌿 2017 ला 12th पास झालो.पुण्याला गेलो,काही कारणाने परत येऊन घरीच राहून अभ्यास करायचं ठरवलं.काकाच्या बंद पडलेल्या खोलीत स्वतःचा विश्व बनवलं.हाच आपला पहिला वहिला 'स्टडी बंकर'होय.2018 ते 2019 Cse चा मनापासून सर्वकाही विसरून अभ्यास केलं.अवांतर वाचन सुरूच होतं. 2019 च्या ऑक्टोबर मध्ये अनपेक्षितपणे आरोग्याने साथ सोडली आणि येथूनच मी मागे पडत गेलो.येथून अभ्यास बंद झाला.परत परत हॉस्पिटलमध्ये जाऊन अस्वस्थ वाटतं होतं त्यामुळेच एकटेपणाची सुद्धा जाणीव व्हायला सुरुवात झाली.गल्लीत जवळचा म्हणावं तसं कोणीही मित्र नव्हतं.होती ती फक्त 'अर्पिता' तिला बोलूनच थोडं छान वाटायचं. आमचं एकमेकांवर खूप म्हणजे खूप प्रेम होतं.खूप काही वेगळी स्वप्ने बघितलेली होती आम्ही.  'Long Distance Relationship' असून सुद्धा आम्ही एकमेकांच्या जवळच होतो असं वाटायचं.एकंदरीत खूप भारी होतं आमचं नातं.पण परत परत आजारामुळे मी पूर्णपणे तुटलो होतो.माझं भविष्य अंधकारात दिसतं होतं.दिशा मिळतं नव्हती.समजून घेणारं आणि समजावून सांगणार ...
अधिक वाचा

सुपरमॅन ऑफ मालेगाव.....♥️🌼

इमेज
काही वर्षांपूर्वी युट्यूबवर 'सुपरमॅन ऑफ मालेगाव' ही डॉक्युमेंटरी पहिल्यांदा पाहिली होती नि आजपर्यंत किती वेळा पाहिली याचा हिशोबच नाही. आज पुन्हा एकदा पाहिली नि ठरवलं की या वर काहीतरी लिहावं, जेणेकरून ज्यांनी पाहिली नसेल त्यांना या डॉक्युमेंटरीबद्दल माहिती होईल...😊 'मालेगाव का सुपरमॅन' या खानदेशी चित्रपटाच्या निर्मिती प्रक्रियेवर, नि एकूणच खानदेशातील लोकांच्या चित्रपट बघण्याच्या व बनवण्याच्या असलेल्या अप्रतिम पॅशनवर आधारित ही डॉक्युमेंटरी आहे. कोणत्याही सुविधा नसताना, धार्मिक कट्टरता नि बेरोजगारीचा सामना करत, कुटुंबाची जबाबदारी पेलत, खानदेशवासी फक्त चित्रपट पाहत नाहीत, तर जुगाड करत चित्रपट कसे बनवतात हे पाहणं एक अद्भुत अनुभव आहे. त्यांची चित्रपट बनवण्याची जिद्द आणि पॅशन खूपच प्रेरणादायी आणि कौतुकास्पद आहे. खूपच कमी संसाधनांचा वापर करून, आपल्या स्थानिक बोली भाषेत सुंदर सामाजिक संदेश देणारा चित्रपट कसा बनवावा, हे यांच्याकडून शिकायला हवं. मालेगावमध्ये लोकांचा चित्रपट पाहण्याचा उत्साह जसा जोरात आहे, त्यापेक्षा चित्रपट बनवण्याचा उत्साह अनेक पटींनी अधिक आहे. हे...
अधिक वाचा

जोगवा 💔🌼

इमेज
जोगवा हा चित्रपट मी कितीतरी वेळा बघितलं नि प्रत्येक वेळी तो खूप खोलवर अंतर्मनाला भिडला.यानंतरच मी राजन गवस लिखित चौंडक,भंडारभोग ह्या कादंबऱ्या सुद्धा वाचल्या.आपल्या समाजात धर्माच्या, देवाच्या नावाखाली काय-काय घडतं, याचं वास्तवदर्शी नि फार भावनिक चित्रण या चित्रपटात आहे.  ‘जोगवा’ म्हणजे काय, हे या चित्रपटामुळेच नीट समजलं. पूर्वीपासून आपल्या ग्रामीण भागात असं प्रथा आहे की जर कुणी संकटात असेल, विशेषतः मुलगी किंवा मुलगा दीर्घ आजारी असेल, किंवा मुलं होत नसतील, तर घरातली एखादी मुलं किंवा मुलगी देवासाठी अर्पणकेली जाते त्यांना जोगता किंवा जोगतीण बनवलं जातं. ही व्यक्ती मग आयुष्यभर देवाच्या नावावर जगते,लग्न करता येत नाही, आपलं स्वप्न जगता येत नाही, समाजाच्या बाहेर राहावं लागतं. या चित्रपटात प्रमुख भूमिका निभावली आहे (उपेंद्र लिमये) यांनी तायप्पा ‘जोगता’ च्या भूमिकेत. त्यांचं पात्र लहानपणापासून जबरदस्तीने देवासाठी झोतात दिलं जातं. त्यांचं लैंगिक शोषण होतं, ते स्वतःची ओळख विसरतात, स्वतःला पुरूष समजावं की नाही, हेही त्यांना समजेनासं होतं. दुसरीकडे सुली (मुक्ता बर्वे) जोग...
अधिक वाचा