खऱ्या शिक्षणाच्या शोधात ❤️🌼

आपल्याला लहानपणापासून शिकवले जातं की अभ्यास करा, परीक्षेत चांगले गुण मिळवा नि पुढे जाऊन चांगली नोकरी मिळवा. पण शिक्षण म्हणजे नुसतं हेच का ? मुलांना शाळेत खरोखर माणूस म्हणून घडवलं जातं का? त्यांच्या जिज्ञासेला, कल्पनाशक्तीला, आत्मभानाला पोसण्याचं काम शाळा करतं का? याच विचारांनी झपाटलेला शिक्षक डेव्हिड ग्रिबल सरांनी "खऱ्या शिक्षणाच्या शोधात" हे पुस्तक लिहिलं आहे.

लेखक स्वतः पारंपरिक शिक्षणव्यवस्थेतील शिक्षक होते. डार्टिंग्टन हॉल स्कूलमध्ये शिकवताना त्यांनी अनुभवलं की शाळा ही फक्त शिकवण्याची जागा नसून एक प्रयोगशाळा असते जिथे विचार, स्वातंत्र्य, सहभाग अन् आनंद असायला हवा. जेव्हा ही शाळा बंद झाली, तेव्हा त्यांनी सँड्स स्कूल सुरू केली जी अधिक खुले, स्वायत्त नि मुलांना केंद्रस्थानी ठेवणारी शाळा होती.

या पुस्तकात त्यांनी जगभरातील 14 वेगवेगळ्या शाळांची सफर घडवून आणली आहे. या शाळा इंग्लंड, अमेरिका, भारत, जपान, इस्रायल, इक्वाडोर, न्यूझीलंड, स्वित्झर्लंड या देशांमध्ये आहेत. प्रत्येक शाळेची पद्धत, मूलभूत तत्त्वं, मुलांसोबतचा संवाद नि शिकवण्याची शैली वेगळी आहे पण एक समान धागा आहे तो म्हणजे मुलांना माणूस म्हणून समजून घेणं.

या शाळांमध्ये मुलांना आदेश देण्यात नाही येत, त्यांना समजून घेण्यात, ऐकण्यात नि त्यांचा आत्मविश्वास वाढवण्यात भर असतो. "पारंपरिक शाळांमध्ये मुलं एकमेकांत अडकलेल्या चाकाच्या दात्यासारखी बनतात", असं लेखक म्हणतो. परंतु या पर्यायी शाळा त्या चाकातून बाहेर काढण्याचा प्रयत्न करतात.

उदाहरण द्यायचं झालं तर भारतातील ‘नील बाग’ आणि ‘मीरांबिका’ शाळा या मुलांशी संवाद साधत शिकवतात. अमेरिका मधील ‘सड्बरी व्हॅली स्कूल’ मध्ये मुलांना काय शिकायचं आहे हे ठरवायचं पूर्ण स्वातंत्र्य आहे. जपानच्या नानोमी चिल्ड्रेन्स व्हिलेजमध्ये शिक्षण नि निसर्ग यांचा सुंदर संगम आहे. इस्रायलची ‘डेमोक्रॅटिक स्कूल ऑफ हडेरा’ मुलांना सहभागी निर्णय घेण्याची सवय लावते.

हे पुस्तक सांगतं की शिक्षण म्हणजे फक्त विषय शिकवणं नव्हे, तर विचार करायला शिकवणं. मुलांना निर्णय घेण्याचं, चुका करण्याचं व त्यातून शिकण्याचं स्वातंत्र्य दिलं तर ते अधिक सशक्त नि मुळात आत्मनिर्भर होतात.

हे पुस्तक शिक्षकांसाठी, पालकांसाठी नि शिक्षणात काही तरी वेगळं घडवू पाहणाऱ्यांसाठी खुप प्रेरणादायक आहे. प्रत्येक शाळेचं वर्णन केवळ माहितीपर नाही, तर अनुभवात्मक आहे. लेखकाने त्या शाळांमध्ये वेळ घालवला आहे, विद्यार्थी नि शिक्षकांशी संवाद साधला आहे. त्यामुळे त्यांचं वर्णन अधिक जिवंत, थेट नि अंतर्मुख करणारं वाटतं.आपल्या आजूबाजूच्या शाळांमध्ये आपण किती मुलांना स्वतःचं व्यक्तिमत्त्व बिनधास्तपणे विकसित करताना बघतो? की आपणच त्यांना एका चौकटीत अडकवून टाकतो? खऱ्या शिक्षणाच्या शोधात हे पुस्तक ही चौकट मोडतं नि आपण शिक्षणाकडे नव्याने बघायला शिकतो.

या पुस्तकातली प्रत्येक शाळा आपल्याला विचार करायला लावते, की आपण मुलांना काय शिकवतोय फक्त अभ्यास? की आयुष्य जगण्याचं कलेचं शिक्षण? 🌼

एवढंच...❤️🌼

©️Moin Humanist 😊

टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

We Read आयोजित पत्रलेखन स्पर्धेचा निकाल..🌼

इमेज
We Read आयोजित केलेल्या स्पर्धेला एवढा उत्स्फूर्त प्रतिसाद दिल्याबद्दल सर्वांचे मनापासून आभार…🩵 या स्पर्धेत आम्हाला एकूण 300 पत्रं प्राप्त झाली. यात 8 वर्षांच्या बालकांपासून ते 78 वयवर्ष असलेल्या ज्येष्ठांपर्यंत सहभागींचा समावेश होता. प्रत्येक पत्रातून उमटलेली भावना, कल्पकता आणि संवेदनशीलता खरोखरच स्पर्धेचं सार्थक ठरली. मूळ नियोजनाप्रमाणे,आलेल्या पत्रांपैकी 3 सर्वोत्कृष्ट पत्रं निवडायची होती. मात्र, लहान वयाच्या मुलांचाही सहभाग लक्षणीय असल्यामुळे त्यांची पत्रं प्रौढांच्या पत्रांप्रमाणे एकत्रितपणे निकालात समाविष्ट करणे योग्य ठरणार नाही, असे आम्हाला वाटले. त्यामुळे आम्ही स्पर्धेत दोन गट तयार करण्याचा निर्णय घेतला. •18 वर्षांखालील गट •18वर्षांवरील गट 18 वर्षांखालील गटात एकूण 100 पत्रं, तर 18 वर्षांवरील गटात जवळपास 200 पत्रं होती. या विभागणीप्रमाणे प्रत्येक गटातून 3-3 विजेते निवडण्याचे ठरवले गेले. पत्रांचे परीक्षण करताना आमच्या We Read Team ने सर्व पत्रं वाचून प्राथमिक चर्चा केली नि त्यातून 18 वर्षांवरील गटातील 21 पत्रं व 18 वर्षांखालील गटातील 14 पत्रं पुढील फेरीसाठी निवडली. ह...
अधिक वाचा

थोडं मनातलं ♥️

इमेज
आयुष्यात आजपर्यंत फक्त एकाच वेळी  तुटून पडलो त्याबद्दल व्यक्त व्हावं वाटलं.🌿 2017 ला 12th पास झालो.पुण्याला गेलो,काही कारणाने परत येऊन घरीच राहून अभ्यास करायचं ठरवलं.काकाच्या बंद पडलेल्या खोलीत स्वतःचा विश्व बनवलं.हाच आपला पहिला वहिला 'स्टडी बंकर'होय.2018 ते 2019 Cse चा मनापासून सर्वकाही विसरून अभ्यास केलं.अवांतर वाचन सुरूच होतं. 2019 च्या ऑक्टोबर मध्ये अनपेक्षितपणे आरोग्याने साथ सोडली आणि येथूनच मी मागे पडत गेलो.येथून अभ्यास बंद झाला.परत परत हॉस्पिटलमध्ये जाऊन अस्वस्थ वाटतं होतं त्यामुळेच एकटेपणाची सुद्धा जाणीव व्हायला सुरुवात झाली.गल्लीत जवळचा म्हणावं तसं कोणीही मित्र नव्हतं.होती ती फक्त 'अर्पिता' तिला बोलूनच थोडं छान वाटायचं. आमचं एकमेकांवर खूप म्हणजे खूप प्रेम होतं.खूप काही वेगळी स्वप्ने बघितलेली होती आम्ही.  'Long Distance Relationship' असून सुद्धा आम्ही एकमेकांच्या जवळच होतो असं वाटायचं.एकंदरीत खूप भारी होतं आमचं नातं.पण परत परत आजारामुळे मी पूर्णपणे तुटलो होतो.माझं भविष्य अंधकारात दिसतं होतं.दिशा मिळतं नव्हती.समजून घेणारं आणि समजावून सांगणार ...
अधिक वाचा

सुपरमॅन ऑफ मालेगाव.....♥️🌼

इमेज
काही वर्षांपूर्वी युट्यूबवर 'सुपरमॅन ऑफ मालेगाव' ही डॉक्युमेंटरी पहिल्यांदा पाहिली होती नि आजपर्यंत किती वेळा पाहिली याचा हिशोबच नाही. आज पुन्हा एकदा पाहिली नि ठरवलं की या वर काहीतरी लिहावं, जेणेकरून ज्यांनी पाहिली नसेल त्यांना या डॉक्युमेंटरीबद्दल माहिती होईल...😊 'मालेगाव का सुपरमॅन' या खानदेशी चित्रपटाच्या निर्मिती प्रक्रियेवर, नि एकूणच खानदेशातील लोकांच्या चित्रपट बघण्याच्या व बनवण्याच्या असलेल्या अप्रतिम पॅशनवर आधारित ही डॉक्युमेंटरी आहे. कोणत्याही सुविधा नसताना, धार्मिक कट्टरता नि बेरोजगारीचा सामना करत, कुटुंबाची जबाबदारी पेलत, खानदेशवासी फक्त चित्रपट पाहत नाहीत, तर जुगाड करत चित्रपट कसे बनवतात हे पाहणं एक अद्भुत अनुभव आहे. त्यांची चित्रपट बनवण्याची जिद्द आणि पॅशन खूपच प्रेरणादायी आणि कौतुकास्पद आहे. खूपच कमी संसाधनांचा वापर करून, आपल्या स्थानिक बोली भाषेत सुंदर सामाजिक संदेश देणारा चित्रपट कसा बनवावा, हे यांच्याकडून शिकायला हवं. मालेगावमध्ये लोकांचा चित्रपट पाहण्याचा उत्साह जसा जोरात आहे, त्यापेक्षा चित्रपट बनवण्याचा उत्साह अनेक पटींनी अधिक आहे. हे...
अधिक वाचा